سؤالاتی که قبل ازدواج باید بپرسیم!

یکی از دغدغه‌های جوانانی که در شُرُف ازدواج هستند، به‌دست‌آوردن شناخت کافی نسبت به فرد مدنظرشان است که بخشی از این شناخت از طریق رفت‌وآمدها و مشاهده رفتارها به دست می‌آید و بخشی نیز از طریق گفتگو و سؤالاتی که دو نفر از همدیگر می‌پرسند که برخی از افراد به خاطر نداشتن آگاهی کافی به یک سری سؤالات سطحی اکتفا می‌کنند و زندگی مشترک خود را با فردی آغاز می‌کنند که شناخت کافی از او ندارند.
متخصصین مختلفی در این زمینه ورود کرده‌اند، سایت‌های اینترنتی هرکدام سؤالات مختلفی را پیشنهاد می‌دهند و گاهی این تنوع سؤالات که در بعضی موارد توسط فرد غیر کارشناس نوشته شده می‌تواند باعث سرگشتگی زوج‌های جوان گردد و در رابطه ایشان، سوءتفاهم ایجاد کند. بهره‌گیری از منابع تخصصی و راهنمایی گرفتن از مشاور در دوران آشنایی می‌تواند به آگاهی و شناخت بیشتر، کمک به‌سزایی کند. برخی از جنبه‌هایی که افراد در زمان قبل ازدواج باید به آن توجه کنند و درمورد آن به شناخت برسند در همه جای جهان یکسان است و برخی از موارد مهمی که باید از آن‌ها آگاهی پیدا کرد از فرهنگ نشأت می‌گیرد و منابع خارجی در این موارد به ما کمکی نمی‌کند.
کتاب ارزشمند «1001 سؤال پیش از ازدواج» که توسط خانم مونیکا مندزلیهی نوشته شده است یکی از منابع تخصصی است که می‌توان از آن برای بررسی جنبه‌های عمومی‌تر ازدواج بهره برد؛ منبع تخصصی دیگری نیز با عنوان «راهنمای ازدواج» توسط آقای ابوالفضل شیرازی «روان‌شناس مورد تأیید سازمان نظام روان‌شناسی ایران» تهیه گردیده که با بیش از 160 سؤال به زوجین ایرانی کمک می‌کند تا شناخت بهتری نسبت به یکدیگر پیدا کنند؛ نکته دیگری که باید موردتوجه قرار گیرد این است که گفتگو و پرسیدن سؤال بخشی از فرایند آشنایی است و نباید صرفاً به آن اتکا کرد؛ در ادامه این مقاله برخی از سؤالات قبل ازدواج را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

شروع گفتگو

شروع گفتگوها و سؤالات می‌تواند درمورد اطلاعات ساده‌تر برای آَشنایی‌های اولیه باشد مانند نام، نام خانوادگی، سن، محل تولد، میزان تحصیلات، شغل و سابقه شغلی و اینکه چندمین فرزند خانواده هستند. رشته تحصیلی، در قید حیات بودن و نبودن اعضای خانواده، تعداد خواهران و برادران و خصوصیات سنی، تحصیلی، شغلی و ازدواج هرکدام، محل یا شهر زندگی هر خانواده، پدر و مادر و شغل و سن و تحصیلات هرکدام و اینکه با چه کسی یا چه کسانی زندگی می‌کنند، پرسش‌های دیگری ازاین‌دست هستند.

سؤالات بعدی می‌تواند درباره توانایی استقلال عاطفی، روانی و مادی باشد مانند:

• آیا فرد، توانایی عاطفی و روانی مستقل شدن از والدین خود را دارد؟
• فکر می‌کنید که امروزه استقلال به‌ویژه استقلال عاطفی و روانی از خانواده تا چه حد در زندگی مشترک تأثیرگذار است؟
• آیا توانایی استقلال و برخورداری مادی مناسب دارید؟

انگیزه ازدواج می‌تواند سرآغاز موضوعات بعدی موردبحث باشد:

• شما چرا می‌خواهید ازدواج کنید؟
• انگیزه شما برای ازدواج چقدر است؟
• آیا انگیزه ازدواج شما ناشی از خواسته خودتان است یا اینکه به دلیل وسوسه‌ها یا فشارهای دیگران می‌خواهید ازدواج کنید؟
• شما فکر می‌کنید ازدواج تا چه حد در حفظ سلامتی روحی و روانی و جسمانی انسان مؤثر است؟
• هدف‌های شما در زندگی تابه‌حال چه بوده‌اند و بعدازاین چه خواهند بود؟ اولویت آن‌ها چگونه است؟
• هدف‌های شما با هدف‌های خانواده‌تان چقدر همانند بوده است؟ اگر همانند نبوده یا اختلاف‌نظر احتمالی ایجاد شده چه می‌کرده‌اید یا چه خواهید کرد؟ آیا تأثیری در تصمیم‌گیری‌های شما خواهد داشت؟
• الگوی همسر ایده‌آل از نظر شما چیست؟ قبلاً چه بوده است؟
• الگوی همسر ایده‌آل از نظر خانواده شما چیست؟
• آیا تفاوتی در نظرات شما و خانواده‌تان نسبت به الگوی همسر ایده‌آل وجود دارد؟ اگر وجود دارد، نتایج احتمالی آن چیست و چگونه با آن کنار خواهید آمد؟
• آیا درمورد حجاب همسر نظر خاصی دارید؟
• نظر هرکدام در مورد جایگاه مرد و زن در زندگی چیست؟
 آیا مرد مسلط باشد و زن تحت سلطه؟
 آیا زن مسلط باشد و مرد تحت سلطه؟
 آیا برابری و دوستی و صمیمیت و تفاهم باشد؟
 آیا نظر دیگری دارید؟
• درصورتی‌که ناچار شدید از والدین خود در سنین پیری نگهداری و مراقبت کنید چه خواهید کرد؟ چه نظری دارید؟
• تا چه حد حاضرید از دیگران و افراد باتجربه و متخصصین برای بهبود مهارت‌های ارتباطی کمک بگیرید؟
• به نظر شما برای این که بین زن و شوهر از لحاظ احساسی و عاطفی (روانی) فاصله به وجود نیاید، چگونه ارتباطی باید بین آن‌ها برقرار باشد؟
• در حال حاضر شما چه نقاط قوت و چه اشکالاتی در طرف مقابل خود می‌بینید؟ آیا می‌توانید این اشکالات را مطرح کنید؟ اگر نمی‌توانید چرا؟ و اگر می‌توانید در مورد آن‌ها گفتگو کنید.
• اگر طرف مقابل شما (در آینده) چگونه رفتارهایی داشته باشد، همواره از ازدواج با او راضی بوده و خواهید بود؟ و اگر چگونه رفتارهایی در پیش بگیرد (داشته باشد) از ازدواج با او پشیمان خواهید شد؟
• به نظر شما نشانه‌های علاقه همسرتان به شما چیست یا چه باید باشد؟
• وقتی از کسی ناراحت می‌شوید (شده‌اید)، بیشتروقت‌ها چه راهی را پیش گرفته‌اید؟
 بیشتر اوقات عصبانی شده‌ام و داد زده‌ام.
 بیشتر اوقات قهر کرده‌ام.
 بیشتر اوقات معذرت‌خواهی کرده و حتی گریه کرده‌ام.
 بیشتر اوقات به مذاکره و گفتگو نشسته‌ام.
 بیشتر اوقات توی خودم ریخته و آن را تحمل کرده‌ام.
• به نظر شما دوره نامزدی یا عقد، دوره تحمل است یا دوره مذاکره و گفتگو؟
• سابقه سلامت و بیماری شما از گذشته تابه‌حال چه بوده است؟ اگر مورد خاصی وجود دارد ذکر کنید.
• سابقه سلامت و بیماری در خانواده و اقوام از لحاظ جسمی، روانی و ژنتیکی چگونه بوده است؟
• اگر به خواستگاری رفته یا خواستگار داشته‌اند، دلیل رد آن‌ها چه بوده است؟
• آیا سابقه تب و تشنج، سرماخوردگی مکرر، حساسیت‌های بدنی خاص، حساسیت غذایی خاص، راه‌رفتن در خواب یا دیگر مشکلات خواب داشته یا دارند؟
• استرس‌های مهم زندگی‌شان چه بوده است؟ با آن‌ها چگونه برخورد کرده‌اند؟
• چه آرزوهایی دارد؟ از چه چیزهایی خوشش می‌آید؟ چه چیزهایی را دوست دارد که داشته باشد؟
• علاقه‌مندی‌های خاص شما چیستند؟ (ورزش- موسیقی- مسافرت- تحصیل و ادامه آن – شغل – مطالعه – فرزندپروری – خانه‌داری و …)
• ﺿﺮورت یا ضرورت‌های وﺟﻮد ﻓﺮزﻧﺪ چیست؟ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد زﻣﺎن فرزند دار ﺷﺪن چیست؟ آیا ﻧﻈﺮ خاصی دارید؟ ﭼﺮا؟
• ﭼﻪ راه یا راه‌هایی را ﺟﻬﺖ تأمین و تضمین ﻫﺪف ﻓﻮق در پیش خواهید ﮔﺮﻓﺖ؟
• آیا حاضرید ﺟﻬﺖ آگاهی بیشتر و دقیق‌تر از روش‌های جلوگیری از ﺑﺎرداری ﺑﻪ متخصص زﻧﺎن و زایمان و یا ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﺮاﺟﻌﻪ کنید؟
• آیا حاضرید که بعد از به‌وجودآمدن تعداد کافی فرزند اقدام به عمل جراحی (وازکتومی، تویکتومی) نمایید؟ آیا در این مورد نظر خاصی دارید؟
• در مورد تعداد فرزندان، نام فرزندان، فاصله زمانی بین تولدها و جنسیت فرزندان چه نظری دارید؟
• آیا ﺷﻤﺎ موافقید که والدینتان در ﭘﺮورش ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﻤﺎ ﻧﻘﺶ یا دخالتی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟
• آیا فکر می‌کنید که یک ازدواج ارزش این‌همه ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﻮاﻓﻖ را دارد؟
• ﻧﻈﺮ ﻫﺮکدام در ﻣﻮرد ﻣﺤﻞ سکونت آینده چیست؟
• وضعیت مذهبی ﺑﻮدن ﺧﻮدش و ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟
• ﻧﻈﺮ او در ﻣﻮرد توکل، تقدیر، ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ، شانس و… چیست؟ این‌ها ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ در زندگی می‌توانند ﺗﺄثیر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟
• ﺗﻮاﻧﺎیی اﻗﺘﺼﺎدی او در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ چه‌قدر اﺳﺖ؟ آیا از عهده تأمین زندگی برخواهد آﻣﺪ؟
• در ﻣﻮرد اﺷﺘﻐﺎل ﻫﻤﺴﺮ (زن) ﭼﻪ ﻧﻈﺮی دارد؟ (در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ و در آینده)
• میزان ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده و اقوام چه‌قدر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؟ آیا ﻧﻈﺮ خاصی دارید؟
• آیا حاضرید آدرس محل کار و زندگی‌تان و تحصیل را جهت تحقیق در اختیار ما بگذارید؟
• ﭼﻨﺪ دوﺳﺖ صمیمی دارید؟ آیا موافقید که 2 یا 3 ﻧﻔﺮ از آن‌ها را ﺟﻬﺖ تحقیق ﺑﻪ ﻣﺎ معرفی کنید؟
• آیا وﺟﻮد ﻓﺮزﻧﺪ در زندگی ﺿﺮوری اﺳﺖ؟ آیا اﮔﺮ خدای ناکرده ﻫﺮکدام از شماها به دلیل مشکل جسمی فرزند دار نشدید چه تصمیمی خواهید گرفت؟ آیا حاضرید فرزندی را ﺑﻪ فرزندخواندگی ﻗﺒﻮل کنید؟ آیا از همدیگر ﻃﻼق خواهید ﮔﺮﻓﺖ؟
• در ﻣﻮرد نحوه ﮔﺬراﻧﺪن ایام تعطیل ﭼﻪ ﻧﻈﺮی دارید؟
• در ﺻﻮرت اﺧﺘﻼف سلیقه در ﻣﻮرد نحوه ﮔﺬراﻧﺪن ایام تعطیل و ﻧﻮع تفریح، ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﻪ ﺗﻔﺎﻫﻢ خواهید رسید؟
• برنامه اﻗﺘﺼﺎدی ﺷﻤﺎ ﺗﺎ 10 ﺳﺎﻟﻪ آینده ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟
• فکر می‌کنید که 10 یا 20 ﺳﺎل دیگر چه‌کار دارید می‌کنید؟ آیا ﺑﻪ سال‌های بازنشستگی فکر کردید؟ آیا ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ خاصی دارید؟
• آیا در ﻣﻮرد تصمیم‌تان ﺑﺮای ازدواج تردیدی ﻫﻢ دارید؟ ﭼﻪ تردیدی دارید؟ آیا حاضرید تردیدتان را ﺑﺎ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ در میان بگذارید؟
• فکر می‌کنید ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ یک‌بار ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت بروید؟
• آیا فکر می‌کنید که ﻋﺸﻖ به‌تنهایی می‌تواند مشکلات و اختلاف‌ها را حل کند؟ ﭼﮕﻮﻧـﻪ؟ اگرنه، ﭼﻪ چیزهای دیگری ﻻزم اﺳﺖ؟
• حساسیت‌های بدنی و روحی ﺧﺎص ﺷﻤﺎ چیست؟
• در تصمیم‌گیری‌های ﺧﻮد ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﺎ دیگران ﻣﺸﻮرت می‌کنید؟
• ﻃﺮف ﻣﺸﻮرت ﺷﻤﺎ معمولاً ﭼﻪ کسی اﺳﺖ؟
• آیا حاضرید ﻃﺮف ﻣﺸﻮرت ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد حتی یک ﻣﺴﺄﻟﻪ کوچک، روان‌شناس یا ﻣﺸﺎور و متخصصین ﺑﺎﺷﻨﺪ؟
• ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ در تصمیم‌گیری‌ها ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻋﻤﻞ می‌کنید؟
• ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ در تصمیم‌گیری‌ها از ﻫﻤﺴﺮﺗﺎن کمک خواهید ﮔﺮﻓﺖ؟
• اﺣﺘﻤﺎل ﻣﺴﺎﻓﺮت و اﻗﺎﻣﺖ در کشورهای دیگر چیست و چه‌قدر اﺳـﺖ؟ در ﺻـﻮرت ﻋـﺪم ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺮای اداﻣﻪ اﻗﺎﻣﺖ در یک کشور دیگر چه خواهید کرد؟
• ﻧﻈﺮ ﻫﺮکدام در ﻣﻮرد ﺷﻐﻞ ﻫﻤﺴﺮ چیست؟ آیا پیشنهاد خاصی دارید؟
• ﻧﻈﺮ ﻣﺮد در ﻣﻮرد ﺷﺎﻏﻞ ﺑـﻮدن زن چیست؟ ﭼـﻪ محدودیت‌ها یا آزادی‌هایی ﺑـﺮای او ﻗﺎﺋـﻞ اﺳﺖ؟
• آیا در ﺻﻮرت ﺷﺎﻏﻞ ﺑﻮدن ﻫﺮ دو حاضرید ﺑﺮای ﻧﮕﻬﺪاری ﻓﺮزﻧﺪ از یـک ﻓـﺮد دیگر ﻣﺜـﻞ ﻣﺎدرﺑﺰرگ و… یا ﭘﺮﺳﺘﺎر کودک کمک بگیرید ؟
• آیا طرفین مایل به ادامه تحصیل ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ در ﺻﻮرت تمایل به ادامه تحصیل، زندگی متأهلی داﺷﺘﻦ و داﻧﺸﺠﻮ ﺑﻮدن و شهرستانی ﺑﻮدن و شاغل بودن را چگونه باهم ﺳـﺎزﮔﺎر ﺧﻮاﻫیـﺪ کرد؟ آیا برنامه‌ریزی زمانی ﺧﺎص در این ﻣﻮرد دارید؟ تا چه حد مقید به اجرای برنامه هستید؟
• ﺗﻀﺎدﻫﺎ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮ ﻃﺮف کنیم؟
 آیا از ﭘﺪر و ﻣﺎدر کمک بگیریم؟
 آیا ﺧﻮدﻣﺎن ﺣﻞ کنیم؟
 آیا از یک ﻣﺸﺎور کمک بگیریم؟
 آیا به‌تناسب از ﻫﺮیک از ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ کمک بگیریم؟
• اﮔﺮ اشکالی در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ دیدید ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻄﺮح می‌کنید؟
• آیا ﺗﺎ اینجا که ﺑﺎﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ کرده‌ایم، در ﻣﻮرد این ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و این ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﻧﻈﺮ خاصی دارید؟ آیا ﺑﺮای ﺷﻤﺎ کسل‌کننده نیست؟ آیا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ وﺳﻮاس زیاد به‌خرج‌دادن نیست؟ آیا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺮای یک ازدواج ﻣﻄﻤﺌﻦ چنین ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎیی ﺿﺮورت دارد؟
• چه‌کار کنیم که حرف‌هایمان ﺗﻤﺎم ﻧﺸﻮد و همیشه حرفی ﺑﺮای ﮔﻔﺘﻦ داﺷﺘﻦ باشیم؟
• ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد رواﺑﻂ خانوادگی ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن ﺳﺎﻟﻢ چیست؟
• ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﻣﺮاﺳﻢ و تشریفات ازدواج چیست؟ چه‌قدر ﺧﺮج کنیم؟ در این ﻣـﻮرد ﺑـﺎ ﺧﺎﻧﻮاده چه‌قدر ﺗﻮاﻓﻖ دارید؟
• ﻧﻈﺮ ﻫﺮکدام در ﻣﻮرد جذابیت ﻇﺎﻫﺮی طرفین چیست؟
• ﻧﻈﺮ ﻫﺮکدام در ﻣﻮرد جذابیت باطنی طرفین چیست؟
• ﺻﺪاﻗﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ در خوشبختی ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ؟
• ﺳیاﺳﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ در خوشبختی ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ؟
• راه‌های نشان‌دادن ﻋﻼﻗﻪ و ﻣﺤﺒﺖ کدامﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟
• فکر می‌کنید که در چه زمان‌هایی می‌توان گله‌ها و شکایات و یا دردِ دل‌های خودمان را به‌طرف ﻣﻘﺎﺑﻞ بیان کنیم؟

سخن پایانی

در این مقاله برخی از سؤالات مطرح شد که زوجین جوان برای آشنایی و شناخت یکدیگر در گفتگوهایشان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. شناخت بیشتر خصوصیات همدیگر، کمک می‌کند تا ازدواج با آگاهی بیشتری شکل بگیرد، چالش‌های احتمالی پیش‌بینی شود و از قبل، برای آن‌ها چاره‌اندیشی شود و به‌تبع آن از ایجاد بحران در زندگی زناشویی جلوگیری گردد. لازم به ذکر است که برخی از خصوصیات افراد را نیز می‌توان با مشاهده رفتارها شناسایی کرد و نباید صرفاً به صحبت‌ها اکتفا کرد؛ علائم هشدار عموماً در معاشرت‌ها دیده می‌شود و گاهی رفتارها و صحبت‌ها با هم تناقض دارند که نباید این موارد ساده انگاشته شود؛ علاوه بر سؤالات و منابعی که معرفی شد و تست‌های روان‌شناسی، همچنان دریافت مشاوره یکی از اقدامات ضروری است که زوجین برای شناخت هم و حل مشکلات، لازم است از آن بهره بگیرند.

تهیه و گردآوری: علی خانی (کارشناس ارشد روان‌شناسی)