تست نئو NEO – مهم ترین آزمون قبل ازدواج

نسخه تجدیدنظرشده پرسش‌نامه شخصیتی نئو (NEO-PI-R) نوعی پرسش‌نامه خودسنجی ویژگی‌های شخصیتی است که مبتنی بر یک الگوی معروف شخصیتی به نام مدل پنج عاملی است که طرفداران آن معتقدند شخصیت، پنج حیطه اصلی دارد که هرکدام از این پنج عامل بزرگ (Big Five)، 6 مؤلفه اصلی دارد. نسخه تجدیدنظرشده پرسش‌نامه شخصیتی نئو (NEO-PI-R) حاوی ۲۴۰ ماده (۸ ماده برای هر یک از ۳۰ مؤلفه یا ۴۸ ماده برای هر یک از پنج حیطه) است. پاسخگویان، هر یک از ۲۴۰ جمله را بر مبنای یک مقیاس پنج‌قسمتی (کاملاً مخالفم؛ مخالفم؛ نظری ندارم؛ موافقم؛ کاملاً موافقم) درجه‌بندی می‌کنند و در پایان، یک متخصص روان‌سنجی یا روان‌شناس بر اساس الگوریتم‌های آماری و یک معیار از قبل تعیین شده، پاسخ‌ها را تحلیل می‌کند و تفسیری از ویژگی‌های شخصیتی افراد ارائه می‌نماید.

چرا من و همسرم باید تست نئو را انجام بدهیم؟

ازدواج مهم‌ترین و بنیادی‌ترین رابطه انسانی است که در تمام فرهنگ‌ها، نژادها، گروه‌های قومی و مذهبی دیده می‌شود و آرزوی داشتن زندگی سالم و خانواده‌ای آرام، پیش‌فرض فکری اغلب جوانان قبل از تشکیل خانواده است و تمام افرادی که ازدواج می‌کنند، قبل از شروع زندگی زناشویی به تحقق زندگی مشترک موفق و بادوام امیدوارند. به نظر می‌رسد امروزه آنچه که به‌عنوان عامل بقا و استمرار جوامع و زندگی بشری، یعنی ازدواج، شناخته می‌شود، پیوند تنگاتنگی با مفهوم شخصیت و ویژگی‌های شخصیتی دارد. در واقع ویژگی‌های شخصیت، الگوهای پایدار صفات، گرایش‌ها یا ویژگی‌هایی است که تااندازه‌ای به رفتار افراد دوام می‌بخشد. ویژگی‌های شخصیتی اولین راهنمای تشخیص وضعیت شناختی و عاطفی افرادند و بر نقش‌های عاطفی – اجتماعی و رفتارهای بین فردی افراد تأثیر می‌گذارند. ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند تا حدودی موفقیت یا چالش‌های پیش روی یک ازدواج را پیش‌بینی کنند؛ برای مثال درصورتی‌که افراد وظیفه‌شناسی بالایی داشته باشند احتمال اینکه ازدواج موفقی را تجربه کنند بیشتر است؛ از سوی دیگر بعضی تمایلات شخصیتی مانند روان رنجوری (عصبیت) و آسیب‌پذیری بالا نسبت به استرس، احتمالاً چالش‌هایی را در زندگی زناشویی به وجود می‌آورند. آزمون پنج عاملی نئو به ما کمک می‌کند تا با شناخت ویژگی‌های شخصیتی خودمان و شناخت جنبه‌های مختلف شخصیت همسرمان، بخشی از چالش‌هایی را که ممکن است به سبب تمایلات شخصیتی در زندگی‌مان به وجود بیاید پیش‌بینی کنیم و به کمک افراد خبره، برنامه‌ریزی صحیحی برای مدیریت چالش‌ها تنظیم نماییم.

آشنایی با سازندگان آزمون نئو

دکتر رابرت مک کری (Robert R. McCrae )، روان‌شناس تحقیقاتی در مؤسسه National Institute on Aging است که در سال 1976، دکترای خود را در رشته روان‌شناسی شخصیت، از دانشگاه بوستون دریافت کرده و از همان زمان، پژوهش‌های خود را درمورد ساختار، ارزیابی و رشد شخصیت انجام داده است. محوریت کارهای اخیر وی، مطالعات بین فرهنگی شخصیت است. او به‌عنوان نویسنده اصلی یا نویسنده همکار در شکل‌گیری بیش از 250 مقاله علمی، مشارکت داشته است و همراه با دکتر پاول کاستا، پرسش‌نامه تجدیدنظرشده NEO را تألیف نموده است.

دکتر پاول کاستا جونیور (Paul T. Costa, Jr.)، رئیس آزمایشگاه شخصیت و شناخت در مؤسسه National Institute on Aging شهر بالتیمور در ایالت مریلند است. علایق اصلی او، ساختار و اندازه‌گیری شخصیت و رشد آن در طول زندگی، آسیب‌شناسی روانی و مبانی زیست‌شناختی شخصیت است. او به‌عنوان مؤلف یا نویسنده همکار در تدوین بیش از 300 مقاله علمی، مشارکت داشته است و به‌عنوان رئیس بخش‌های 5 و 20 انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA)، انجمن مطالعات شخصیت و جامعه بین‌المللی بررسی تفاوت‌های فردی فعالیت کرده است.

تاریخچه آزمون نئو

در دهه 1970 میلادی، پاول کاستا و رابرت مک کری، در حال بررسی تغییرات مربوط به سن در شخصیت بودند. آن‌ها با بررسی ویژگی‌های گسترده و جنبه‌های مختلف شخصیت، در مورد دو ویژگی کلی «عصبیت» و «برون‌گرایی» به توافق رسیدند، اما تجزیه‌وتحلیل خوشه‌ای، آن‌ها را به سومین ویژگی مهم یعنی «گشودگی به تجربه» سوق داد. نسخه اولیه پرسش‌نامه که در سال 1978 منتشر شد همین سه عامل را شامل می‌شد و به همین خاطر آن را پرسش‌نامه عصبیت، برون‌گرایی و گشودگی به تجربه (نئو 1) نامیدند. ” Neuroticism-Extraversion-Openness Inventory (NEO-I)”
بر اساس مطالعاتی که در شهر بالتیمور انجام شد، دکتر کاستا و دکتر مک کری، دو عامل مهم دیگر شکل‌دهنده شخصیت را شناسایی کردند: «توافق‌پذیری» و «وجدانی بودن». براین‌اساس آن‌ها در سال 1985، اولین کتابچه راهنمای NEO را منتشر کردند که شامل هر پنج عامل بود که اکنون به‌عنوان «پنج ویژگی بزرگ شخصیت» شناخته می‌شوند. کاستا و مک کری، نام ابزار خود را به «پرسش‌نامه شخصیتی NEO» «NEO Personality Inventory (NEO PI)» تغییر دادند. در این نسخه، NEO دیگر مخفف تمام عوامل موجود در پرسش‌نامه نبود. ارزیابی با این پرسش‌نامه در آن زمان، شش مؤلفه هر یک از سه عامل اصلی (عصبیت، برون‌گرایی و گشودگی به تجربه) را شامل می‌شد.
عوامل تحقیقاتی، شروع کردند به جمع‌آوری اطلاعات درباره پنج عامل اصلی که به‌اندازه کافی گسترده و مفید بودند. آن‌ها همچنین خواستار مشاهده جزئیات بیشتر شخصیت بودند. در سال 1992، مک کری و کاستا، نسخه تجدیدنظرشده پرسش‌نامه شخصیتی NEO (NEO PI-R) را منتشر کردند که شامل شش جنبه برای هر عامل بود (مجموعاً 30 ویژگی).
پرسش‌نامه NEO-PI-R در سال 1378 توسط دکتر حسن حق‌شناس، رئیس گروه وقت رشته روان‌شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی استان فارس، برای جمعیت ایرانی هنجاریابی گردیده است.

آزمون نئو چه چیزی را می‌سنجد؟

همان‌طور که در مقدمه مقاله اشاره شد، پرسش‌نامه تجدیدنظرشده نئو، پنج ویژگی بزرگ شخصیت را مورد اندازه‌گیری قرار می‌دهد؛ این پنج عامل عبارت‌اند از: عصبیت، برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، توافق‌پذیری و وجدانی بودن که هرکدام از این عوامل خودشان از شش مؤلفه اصلی تشکیل شده و مجموعاً 30 ویژگی شخصیتی در این آزمون، سنجیده می‌شود که هر یک از عوامل بزرگ و مؤلفه‌های اصلی‌شان در ادامه به‌اختصار توضیح داده می‌شود.

عصبیت Neuroticism

از جمله ابعاد گسترده شخصیت، مقایسه سازگاری و ثبات عاطفی فرد با ناسازگاری و عصبیت (یا روان آزردگی) وی است. داشتن احساسات منفی مانند ترس، غم، برانگیختگی، خشم، احساس گناه، احساس کلافگی دائمی و فراگیر، مبنای این شاخص را تشکیل می‌دهند. ازآنجاکه هیجان مخرب در سازگاری فرد و محیط تأثیر دارد، در زن و مردی که دارای نمره‌های بالا در این شاخص باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که دارای باورهای غیرمنطقی باشند، قدرت کمتری در کنترل تکانه‌ها داشته باشند و میزان سازش ضعیف‌تری با دیگران و شرایط استرس‌زایی را نشان می‌دهند.
شش مؤلفه اصلی این مقیاس عبارت‌اند از: اضطراب، خشم و کینه، افسردگی، هوشیاری نسبت به خود، تکانشی بودن و آسیب‌پذیری از استرس.

اضطراب Anxiety

افراد مضطرب معمولاً نگران، ترسیده، مستعد نگرانی، عصبی، پرتنش و وحشت‌زده هستند. این مقیاس ترس‌های اختصاصی را اندازه نمی‌گیرد اما معمولاً افرادی که نمره بالایی در این مؤلفه می‌گیرند ترس‌های اختصاصی و نیز اضطراب فراگیر دارند و افرادی که نمره پایینی در این مؤلفه دریافت می‌کنند، افرادی آرام و راحت می‌باشند و معمولاً در مواردی که امور به خواست آنها پیش نمی‌رود، ستیزه‌جویی نمی‌کنند.

خشم و کینه Angry Hostility

مقیاس خشم و کینه‌توزی، گرایش فرد به تجربه‌های خشم و حالت‌های وابسته به آن همچون احساس درماندگی و ناکامی را اندازه‌گیری می‌کند. این مقیاس آمادگی فرد برای خشمگین شدن اعم از آنکه به‌صورت آشکار بروز کرده و یا به‌صورت نهفته در فرد باقی بماند را نشان می‌دهد. بروزکردن یا بروزنکردن خشم به سطح نمره فرد در شاخص توافق‌پذیری بستگی دارد. در افراد ناموافق معمولاً نمره این مقیاس بالا می‌رود. افراد با نمره پایین در این مقیاس راحت‌طلب بوده و هنگام خشمگین شدن، آرام هستند و خشم خود را کمتر بروز می‌دهند.

افسردگی Depression

افرادی که نمرات بالایی در این شاخص دریافت می‌کنند، مستعد احساس گناه، غم، ناامیدی و تنهایی هستند و به‌راحتی ناامید و سرخورده می‌شوند. در نمرات پایین افراد به‌ندرت چنین هیجان‌هایی را تجربه می‌کنند اما آنها لزوماً افراد سرزنده و سرخوشی نیستند.

هوشیاری نسبت به خود (شرم) Self-Consciousness

حالت‌های هیجانی شرم، خجالت و دستپاچگی ناشی از این حالت‌ها از ارکان اساسی این مقیاس‌اند. افراد هشیار نسبت به خود افرادی هستند که در موقعیت‌های بین فردی راحت نیستند و مستعد احساس حقارت می‌باشند. این افراد معمولاً خجالتی بوده و در جمع‌های بزرگ دارای اضطراب اجتماعی هستند. نمرات کمتر لزوماً مهارت‌های اجتماعی بهتر یا متعادل را نمی‌سنجند اما به‌طورکلی افرادی که نمرات پایین‌تری در این مقیاس دریافت می‌کنند در موقعیت‌های اجتماعی برآشفته و مضطرب نیستند.

شتاب‌زدگی یا تکانشی بودن Impulsiveness

این مقیاس یعنی ناتوانی در کشش‌ها و هوس‌ها. افرادی که نمرات پایین‌تری در این مقیاس به دست می‌آورند، مقاومت در برابر وسوسه‌هایی مثل هوس‌ها، میل‌ها و آرزوها را آسان می‌دانند و تحمل بالاتری در مقابل ناکامی دارند.

آسیب‌پذیری (از استرس) Vulnerability

افرادی که نمره بالایی در این مقیاس دریافت می‌کنند، در سازش با استرس‌های روزمره، احساس ناتوانی می‌کنند، پس در موقعیت‌های فوق‌العاده استرس‌زا، به طور اجباری به دیگران متوسل شده یا احساس ناامیدی و پریشانی می‌کنند. افراد با نمره پایین، قادر به کنترل خود در موقعیت‌های استرس‌زا هستند.

برون‌گرایی Extraversion

به‌طورکلی برون‌گراها افرادی اجتماعی هستند و علاوه بر آنکه این‌گونه افراد، دوستدار دیگران بوده و تمایل به شرکت در اجتماعات و مهمانی‌ها دارند؛ در عمل، قاطع، فعال، حراف و اهل گفتگو هستند. هیجان و تحرک را دوست دارند و به موفقیت در آینده امیدوارند. در مقابل برون‌گراها که به‌روشنی قابل توصیف هستند، درون‌گرایان را نمی‌توان به‌آسانی تعریف کرد. در برخی موارد، درون‌گرایی را می‌توان با نبود ویژگی‌های برون‌گرایی توصیف نمود. درون‌گرایان افرادی محافظه‌کار، مستقل و تکرو هستند ولی به‌هیچ‌وجه تنبل یا کند یا دوست نداشتنی نیستند. درون‌گرایان کنجکاو هستند و علاقه زیادی نیز به پژوهش دارند.
شش مؤلفه اصلی این مقیاس عبارت‌اند از: صمیمیت، جمع‌گرایی، قاطعیت، فعال بودن، هیجان‌خواهی و هیجان‌های مثبت.

صمیمیت (گرم بودن) Warmth

افراد صمیمی و با محبت که ارتباط دوستانه‌تری با دیگران دارند، در این مقیاس نمره بالاتری به دست می‌آورند. این افراد صادقانه دیگران را دوست دارند و به‌آسانی با دیگران مراوده و رفاقت برقرار می‌سازند. نمرات پایین در این مقیاس ضرورتاً به مفهوم روابط خصمانه و کینه‌توزی نیست اما این افراد در روابط خود خیلی رسمی و محافظه‌کار هستند و مایل‌اند با دیگران در فاصله‌ای نسبی قرار داشته باشند.

جمع‌گرایی (معاشرتی بودن) Gregariousness

افراد جمع‌گرا از بودن با دیگران لذت می‌برند و در هنگام بودن در جمع احساس شادمانی می‌کنند. نمره پایین نشانه تمایل آنان به‌تنهایی و اجتناب از همکاری اجتماعی فعالانه می‌باشد.

قاطعیت (توانایی ابراز وجود) Assertivenes

نمرات بالا نشانه جرأت و قدرت افراد است. آنها در گروه پیشرو و پیش‌گام‌اند و نقش رهبر را به عهده دارند. افراد با نمرات پایین، ترجیح می‌دهند به‌جای قرارگرفتن در متن، در زمینه قرار بگیرند.

فعال بودن Activity

افراد با نمرات بالا فعالیت سریعی دارند. آنان معمولاً پرانرژی و همیشه مشغول فعالیت‌اند. این افراد زندگی پرتحرکی دارند. افراد با نمرات پایین گرچه لزوماً کم‌تحرک یا تنبل نیستند اما در فعالیت‌های خود راحت بوده و فراغت بیشتری برای خود فراهم می‌سازند و دارای آهنگ حرکتی کندتر و آرام‌تری هستند.

هیجان‌خواهی Excitement Seeking

افراد با نمرات بالا در آرزوی تحریک و هیجان هستند. رنگ‌های روشن و محیط‌های شلوغ را دوست دارند. نمرات پایین نشان‌دهنده نیاز کمتر به تحریک است.

هیجان‌های مثبت Positive Emotions

تمایل به تجربه هیجان‌های مثبت مانند شادی، لذت، عشق و هیجان را می‌سنجد. افراد با نمرات بالا به‌راحتی و فراوانی می‌خندند و اغلب خنده‌رو و بشاش هستند و روحیه‌ای شاد و خوش‌بین دارند. نمرات پایین لزوماً نشانه ناشادی نیست بلکه صرفاً شادی را کمتر نشان می‌دهند و ظاهری آرام دارند.

گشودگی به تجربه Openness to experience

افراد تجربه‌پذیر انسان‌هایی هستند که در باروری تجارب درونی و دنیای پیرامون کنجکاو بوده و زندگی آنها سرشار از تجربه است. این افراد طالب لذت بردن از نظریه‌های جدید و ارزش‌های غیرمتعارف هستند و در مقایسه با افراد بسته، احساسات مثبت و منفی فراوانی دارند. معمولاً این شاخص ارتباط مثبتی با ذکاوت دارد و افراد دارای تحصیلات بالاتر در آن نمره بیشتری کسب می‌کنند. مردان و زنان دارای نمرات پایین در این شاخص کسانی هستند که در رفتار متعارف و در ظاهر محافظه‌کار به نظر می‌رسند. آن‌ها موضوع‌های رایج را بهتر از موارد نادر می‌پسندند و پاسخ‌های هیجانی آن‌ها نسبتاً آرام و نهفته است.
شش مؤلفه اصلی این مقیاس عبارت‌اند از: خیال‌پردازی، زیبایی‌شناسی، احساسات، اقدامات، دیدگاه‌ها و ارزش‌ها.

خیال‌پردازی Fantasy

افرادی با نمرات بالا در این مقیاس، تصورات روشن و زندگی تخیلی فعالی دارند؛ این افراد به دنبال خیال، نه به‌عنوان یک سازوکار فرار، بلکه برای ایجاد یک دنیای درونی زیبا و جالب علاقه‌مندند. افراد با نمره کم بی‌روح هستند، دارای افکار عادی‌ترند و ترجیح می‌دهند که ذهنیت خود را تحت کنترل داشته باشند و روی وظایف و کارهای خود تمرکز کنند.

زیبایی‌شناسی Aesthetics

افراد دارای نمره بالا در این مقیاس، درک عمیق‌تری از هنر و زیبایی دارند. این افراد با شعر تهییج می‌شوند، جذب موسیقی و عاشق هنر می‌شوند ولی ضرورتاً هنرمند نیستند. افراد دارای نمرات پایین تقریباً به هنر و زیبایی بی‌علاقه‌اند.

احساسات Feelings

گشودگی به عواطف و احساسات یعنی اینکه فرد دارای قدرت خوبی برای درک عواطف و هیجان‌های شخصی بوده و دیدگاه مثبتی و به هیجان‌ها به‌عنوان یکی از ابعاد مهم زندگی دارد. افراد با نمرات بالا، موقعیت‌های هیجانی را خیلی بیشتر و عمیق‌تر تجربه می‌کنند و شدت شادی و غم آنها بیشتر و برجسته‌تر از دیگران است. افراد با نمره پایین عواطفی یکنواخت یا سطحی داشته و بر این باورند که موقعیت‌های هیجانی و حالت‌های احساسی در زندگی اهمیت چندانی ندارند.

اقدامات Actions

گشودگی در رفتار به شکل علاقه‌مندی به داشتن فعالیت‌های مختلف، رفتن به محل‌های جدید و حتی خوردن غذاهای غیرمعمول نمایان می‌شود. افراد دارای نمره بالا، تازگی و تنوع را به امور آشنا و معمول ترجیح می‌دهند و در خلال زمان ممکن است دارای مسئولیت‌های متنوعی باشند؛ درحالی‌که افراد با نمره پایین، در برابر تغییرات مقاوم هستند.

دیدگاه‌ها Ideas

کنجکاوی‌های روشنفکرانه یکی از جنبه‌های گشودگی به تجربه است که از دیرباز مورد توجه قرار گرفته است. افراد با نمره بالا از دیدگاه‌های فلسفی، چالش با معماها و محرک‌های ذهنی لذت می‌برند و افراد با نمره پایین کنجکاوی محدودی دارند.

ارزش‌ها Values

گشودگی به ارزش‌ها یعنی آمادگی برای بازبینی ارزش‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی، افراد بسته به این موضوع‌ها معمولاً در برابر منابع قدرت و آداب‌ورسوم اجتماعی، گذشته از گرایش حزبی و سیاسی، محافظه‌کار هستند. باید توجه داشت که گشودگی به ارزش‌ها بیشتر در نقطه مقابل دگماتیسم قرار دارد.

توافق‌پذیری Agreeableness

شاخص توافق‌پذیری نیز همانند برون‌گرایی بر گرایش‌های فردی تأکید درد. فرد موافق اساساً نوع‌دوست است: با دیگران احساس همدردی می‌کند و مشتاق کمک به آنان است و اعتقاد دارد که دیگران نیز با او همین رابطه را دارند. در مقایسه، شخص ناموافق یا مخالف، خودمحور بوده و به قصد و نیت دیگران مظنون است و بیشتر اهل رقابت است تا همکاری. به نظر می‌رسد که این شاخص به سمت جنبه‌های مثبت اجتماعی و سلامت روانی بیشتر سوق دارد. افراد موافق محبوب‌تر از افراد مخالف هستند. درهرصورت، آمادگی برای دفاع از حق فردی اولویت دارد و داشتن ویژگی موافق بودن در صحنه نبرد و یا دادگاه، برتری و فضیلت نیست، همان‌طور که داشتن دیدگاه انتقادی و داشتن شک علمی می‌تواند برای یک دانشمند حسن و فضیلت باشد. هیچ‌یک از دو قطب این شاخص دارای منزلت اجتماعی برتر نیستند. همچنین نمی‌توانیم بگوییم کدام گروه از کسانی که در قطب‌های این شاخص قرار می‌گیرند، سلامت روانی بهتری دارند. نمره پایین در این شاخص ممکن است با ویژگی‌های اختلال‌های شخصیت خودشیفته، ضداجتماعی و پارانوئید همراه باشد؛ درحالی‌که نمرات بالا ممکن است با اختلال شخصیت وابسته همراه باشند.
شش مؤلفه اصلی این مقیاس عبارت‌اند از: اعتماد، رو راست بودن، نوع‌دوستی، تبعیت، تواضع و نرمش با دیگران.

اعتماد Trust

افراد با نمره بالا در این مقیاس، بر این باورند که دیگران درستکار و خوش‌بین هستند، قابل اعتمادند و حسن‌نیت دارند. افراد دارای نمره پایین در این مقیاس، به دیگران بدبین و بدگمان هستند و آنها را نا صادق و خطرناک می‌دانند.

رو راست بودن Straightforwardness

افراد با نمره بالا رک، بی‌ریا و صاف‌وساده و از نظر اجتماعی ناپخته هستند و افراد با نمره پایین زیرک‌اند و مایل‌اند که دیگران را در دست داشته باشند یا آن‌ها را دست بیندازند. البته نباید این مقیاس را به‌تنهایی، عامل دروغ‌سنج، اعتبار آزمون و یا مقیاسی برای سنجش راست‌گویی فرد در نظر گرفت.

نوع‌دوستی Altruism

افراد دارای نمره بالا توجه فعالی به دیگران دارند، به منافع دیگران اهمیت می‌دهند و مشتاق کمک به افراد نیازمند هستند. افراد با نمره پایین تااندازه‌ای خودمحور بوده و به شرکت در مسائل دیگران بی‌علاقه‌اند.

تبعیت یا همراه بودن Compliance

این مقیاس با واکنش فرد به تعارض‌های بین فردی در ارتباط است. افراد با نمره بالا می‌توانند پرخاشگری خود را به‌خوبی کنترل نمایند و برای بخشیدن و فراموش‌کردن خطاها آمادگی دارند. آنان افرادی مطیع، فروتن و متعادل هستند. افراد دارای نمره پایین، پرخاشگر و رقابت‌جو هستند و در مواقع لازم، ناراحتی خود را ابراز می‌کنند.

تواضع Modesty

افراد دارای نمره بالا، افرادی فروتن و دارای توانایی در نادیده‌گرفتن منافع خود هستند. البته این افراد ضرورتاً کمبود اعتمادبه‌نفس ندارند. افراد با نمره پایین متکبر هستند و فکر می‌کنند که افرادی استثنایی می‌باشند. جنبه‌های بیمارگونه این ویژگی در شخصیت‌های خودشیفته دیده می‌شود.

دل رحم بودن یا نرمش با دیگران Tender-mindedness

این مقیاس وجوه همدلی و توجه به دیگران را اندازه می‌گیرد. افراد دارای نمره بالا به‌سوی دیگران گرایش دارند و در سیاست‌های اجتماعی طرفدار افراد و نیازهای آنها هستند. افراد دارای نمرات پایین سرسخت‌تر از دیگران هستند و کمتر تحت تأثیر رحم و شفقت، دست به بخشندگی می‌زنند.

وجدانی بودن Conscientiousness

فرد باوجدان دارای هدف و خواست‌های قوی و از پیش تعیین شده است. برخی این شاخص را تمایل به موفقیّت نامیده‌اند. در جنبه‌های مثبت این شاخص، افراد دارای نمره‌های بالا در زمینه‌های حرفه‌ای و دانشگاهی، افراد موفقی هستند و در جنبه‌های منفی، نمره بالا همراه با ویژگی‌های ایرادگیری‌های کسل‌کننده، وسواسی – اجباری به پاکیزگی و یا فشار فوق‌العاده به خود در امور کاری و حرفه‌ای دیده می‌شود. افراد دارای نمره بالا در این شاخص افرادی دقیق، وسواسی، وقت‌شناس و قابل‌اعتماد هستند. افراد دارای نمره پایین را نباید افرادی فاقد پایبندی به اصول اخلاقی دانست بلکه این افراد معمولاً دقت کافی را برای انجام کارها از خود نشان نمی‌دهند و در جهت رسیدن به اهداف خود نیز چندان مصر و پیگیر نیستند.

شایستگی Competence

شایستگی به احساس فرد نسبت به توانایی، عقل، تدبیر و تأثیر بر محیط بازمی‌گردد. نمره بالا نشان‌دهنده آمادگی و قابلیت فرد در ارزیابی زندگی است و نمره پایین نشان‌دهنده بی‌عقیده بودن به توانایی‌ها و احساس شایستگی است. از بین همه مقیاس‌های باوجدان بودن، «شایستگی» ارتباط بیشتری با عزت‌نفس و اتکا به خود دارد.

نظم Order

افراد دارای نمره بالا در این مقیاس تمیز، آراسته و مرتب هستند و دارای سازماندهی مناسب رفتاری می‌باشند. نمره پایین نشانگر افرادی است که قادر به سازمان دادن نیستند و خود را افرادی فاقد برنامه مشخص کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت می‌دانند. در انتهای بالای طیف این مقیاس، افرادی با اختلال وسواسی قرار می‌گیرند.

وظیفه‌شناسی Dutifulness

به یک معنا باوجدان بودن، یعنی «نظارت وجدان بر فعالیت‌های فردی» و این جنبه با مقیاس وظیفه‌شناسی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. افراد با نمرات بالا به اصول اخلاقی خود پایبند بوده و تعهدات اخلاقی‌شان را به طور دقیق انجام می‌دهند و افراد با نمرات پایین با مسائل اخلاقی آسان‌تر از دیگران برخورد می‌کنند و ممکن است تا حدی غیرمسئول و بی‌ثبات
باشند.

تلاش برای موفقیت Achievement Striving

افراد با نمره بالا سطح توقع بالایی دارند و تلاش زیادی برای تحقق این سطح از خود نشان می‌دهند. اینها افراد سالم و پرتلاشی هستند که اهداف مشخصی در زندگی دارند. این افراد اصطلاحاً معتاد به کار نامیده می‌شوند. افراد دارای نمره پایین بی‌حال و تنها هستند و برای موفقیّت تلاش نمی‌کنند.

نظم درونی یا کنترل خویشتن Self-Discipline

این واژه یعنی اینکه فرد بتواند یک کار را آغاز کند و با وجود سختی‌ها و مشکلات آن را به پایان برساند. نمره بالا نشان‌دهنده توانایی افراد برای تحریک خود در انجام کارها است. افراد با نمره پایین در شروع کارها تعلل کرده و به‌آسانی ناامید می‌شوند و کار را متوقف می‌کنند. افراد دارای نظم درونی کم به‌آسانی با تکانشی شدن گیج و سردرگم می‌شوند. شتاب‌زدگی زیاد و نظم درونی کم هر دو نشانگر ضعف در کنترل خویش است.

احتیاط در تصمیم‌گیری یا انعطاف‌ناپذیری Deliberation

محتاط در تصمیم‌گیری یعنی گرایش به تفکر دقیق پیش از عمل و نبود انعطاف‌پذیری در برنامه؛ افراد دارای نمرات بالا با تأمل زیاد و احتیاط، کار می‌کنند. افراد دارای نمره پایین بی‌تأمل بوده و اصطلاحاً عجول و دستپاچه هستند و اغلب بدون توجه به نتیجه، فکر یا صحبت کرده و عمل می‌کنند. با دید خوش‌بینانه می‌توان گفت که افراد با نمره پایین، افراد خودجوشی بوده و می‌توانند در مواقع ضروری به‌سرعت تصمیم‌گیری کنند.

سخن پایانی:
همان‌طور که اشاره شد، ویژگی‌های شخصیتی اولین راهنمای تشخیص وضعیت شناختی و عاطفی افرادند و بر نقش‌های عاطفی – اجتماعی و رفتارهای بین فردی افراد تأثیر می‌گذارند و پژوهش‌های مختلفی تأثیر ویژگی‌های شخصیتی را بر سازگاری و رضایت زناشویی تأیید کرده است. دکتر کاستا و دکتر مک کری سازندگان پرسش‌نامه نئو، معتقدند که پنج عامل بزرگ شخصیت، تا حد زیادی مبنای زیستی دارند و باور دارند که این تمایلات در طول زندگی فرد، هم بر خودپنداره و هم بر ویژگی‌های مربوط به سازگاری مانند نگرش‌ها، اهداف شخصی و باورهای خودکارآمدی تأثیر می‌گذارند. تست نئو در کشورهای مختلفی از جمله ایران ترجمه و هنجاریابی شده و در سطح وسیعی از آن استفاده گردیده است و کارآمدی آن در شناسایی ویژگی‌های شخصیتی تا حد زیادی به اثبات رسیده است. باتوجه‌به موارد مطرح شده به تمام عزیزانی که قصد تشکیل خانواده دارند توصیه می‌شود ضمن دریافت مشاوره‌های تخصصی از روان‌شناس‌های زبده و ماهر، از این پرسش‌نامه به‌عنوان ابزار کمکی برای شناخت بیشتر ویژگی‌های شخصیتی خود و همسرشان استفاده نمایند تا با پیش‌بینی مسائل پیش رو، برنامه صحیحی برای مدیریت چالش‌های احتمالی زندگی مشترک اتخاذ نمایند و «عشق»، این حس لطیف و زیبا را در سراسر زندگی‌شان حفظ کنند.

با آرزوی عشق و شادی برای تمام زوج‌ها

مجموعه روان‌شناسی سیمین روان
نویسنده: علی خانی (کارشناس ارشد روان‌شناسی)

منابع

• آرمیده، رحمان، رضاخانی، سیمین دخت. (1398). پیش‌بینی انتظار از ازدواج بر اساس سبک‌های دلبستگی و ویژگی‌های شخصیتی. فصلنامه علمی – پژوهشی زن و جامعه، 10(40), 223-244.
• شاهمرادی، سمیه. (1395). پیش‌بینی طلاق بر اساس صفات شخصیتی، اختلالات روانی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 11 (35)، 61-80.
• فتحی آشتیانی، علی. (1388). آزمون‌های روان‌شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روانی. تهران. انتشارات بعثت.
• Briggs, S. R. (1989). Buss, D. M.; Cantor, N. (eds.). The optimal level of measurement for personality constructs. Personality psychology: Recent trends and emerging directions. NY: Springer-Verlag. pp. 246–260.
• Costa, P. T., Jr., & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, Inc.
• Costa, P. T.; McCrae, R. R. (1976). “Age differences in personality structure: A cluster analytic approach”. Journal of Gerontology. 31 (5): 564–570.
• Costa, Paul T.; McCrae, Robert R. (1985). “The NEO personality inventory manual”. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
• McCrae, Robert R & Costa, Paul T. (2006). Personality in Adulthood (A Five-Factor Theory Perspective). New York. Guilford Publications.
• Shock, Nathan W.; Greulich, Richard C.; Costa, Paul T.; Andres, Reubin; Lakatta, Edward G.; Arenberg, David; Tobin, Jordan D. (1984). “Normal human aging: The Baltimore longitudinal study of aging” (PDF). Bethesda, MD: National Institute of Health.